Flozyny (inhibitory SGLT2) aktualnie posiadają trzy niezależne wskazania kliniczne: niewydolność serca (niezależnie od frakcji wyrzucania lewej komory, a więc od stopnia jej uszkodzenia, obejmując całe spektrum pacjentów z rozkurczową i skurczową niewydolnością serca), cukrzycę (dotyczy cukrzycy typu 2., chociaż w przypadku współistnienia cukrzycy typu 1. współistniejącej z pozostałymi wskazaniami również podaje się obecnie flozyny) i przewlekłą chorobę nerek (silne działanie nefroprotekcyjne, niezależne od pierwotnej etiologii uszkodzenia nerek). Wszystkie te wskazania są refundowane w Polsce, chociaż daleko nam od optymalnej dostępności tych leków, zwłaszcza dla pacjentów z niewydolnością rozkurczową serca. Kwestie te omówi i podsumuje w swojej prezentacji prof. dr hab. med. Krzysztof J. Filipiak.

Kolejne badania kliniczne nad flozynami trwają. Opublikowane wyniki badań z empagliflozyną w świeżym zawale serca (badanie EMMY) świadczą, że podawanie tej flozyny w świeżym zawale serca, w okresie szpitalnym po interwencji na naczyniach wieńcowych przekłada się na poprawę funkcji hemodynamicznej mięśnia sercowego, monitorowanej NT-pro-BNP i oceną echokardiograficzną. Badanie EMPULSE wskazało, że empagliflozyna znacząco poprawia rokowanie, gdy podawana jest w modelu zdekompensowanej, ostrej niewydolności serca. Kolejne badania (jak EMPATHY) dotyczą innych modeli klinicznych, a wydaje się, że wiele rozstrzygnie wielotysięczne badania EMPACT-MI (A Streamlined, Multicentre, Randomised, Parallel Group, Double-blind Placebo-controlled Superiority Trial to Evaluate the Effect of EMPAgliflozin on Hospitalisation for Heart Failure and Mortality in Patients With aCuTe Myocardial Infarction), w którym pacjenci ze świeżym zawałem serca randomizowani są rutynowego podawania empagliflozyny w zawale serca, a którego wyniki dostępne będą już za kilka miesięcy. Czy będzie to kolejne wielkie, czwarte wskazanie do stosowania flozyn? Na to pytanie spróbuje odpowiedzieć prof. dr hab. med. Marek Postuła, główny badacz EMPATHY, jak i Osoba na co dzień współpracująca ze współbadaczami wymienionych badań.

Na koniec zejdziemy „na ziemię”. Kardiolog inwazyjny – dr hab. med. Aleksandra Gąsecka-van der Pol przypomni nam krótko drogę pacjenta z ostrym zespołem wieńcowym według najnowszych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2023 roku. Od karetki pogotowia, po interwencję, pobyt w szpitalu, prewencję wtórną. Zastanowimy się nad programem KOS-zawał, jego efektami, ale i spróbujemy odpowiedzieć na ważne pytanie: kiedy i u kogo włączyć flozynę – aktualnie, jak i po oczekiwanych badaniach EMPACT-MI.

To fascynujące, że flozyny - leki o stosunkowo prostym, jak początkowo zakładano, mechanizmie działania (glikozuria, natriuzuria, zmniejszenie stężenia kwasu moczowego, odwodnienie, utrata kalorii) zaczęły wywierać inne skutki i wskazywać nam zupełnie nowe, potencjalne zastosowania. Spadek sekrecji insuliny, wzrost produkcji glukagonu, zmiany w ekspresji SGLT1, wzrost ketogenezy i oksydacji kwasów tłuszczowych przekłada się na udowodnione działanie w zakresie: spadku tempa starzenia się komórek, poprawy czynności mitochondriów, spadku generacji wolnych rodników, wyciszenia aktywności inflammasomów, aktywacji sirtuiny-1, szlaków AMPK oraz wyciszenia szlaków mTOR. Wszystko to skutkuje wyraźnym zmniejszeniem odczynu zapalnego, czyniąc z flozyn podstawowy aktualnie archetyp leku kardiometabolicznego: działającego ochronnie na kardiomiocyty, naczynia obwodowe, komórki nerki, trzustki, wątroby, prawdopodobnie na miażdżycę. Czy to nowe leki kardiologiczne, nie tylko w kontekście niewydolności serca? 

Zapraszamy na debatę Polskiego Towarzystwa Postępów Medycyny – Medycyna XXI.